Notacja harmoniczna

Notacja harmoniczna w jazzie opiera się na systemie symboli literowych. Oznaczają one podstawę akordu. Dodatkowe cyfry i znaki określają bliżej jego składniki. Np. symbol F6 wskazuje, że podstawą akordu durowego jest dźwięk F. Akord F składa się z dźwięków: f, a, c - cyfra 6 przy literze oznacza, że do akordu dodany jest dźwięk oddalony od podstawy o sekstę wielką w górę, a więc d.

W rezultacie akord F6 składa się z dźwięków: F, A, C, D, będących odpowiednio: prymą, tercją, kwintą i sekstą akordu F-dur.

I tak:

Biorąc pod uwagę możliwość łączenia różnych interwałów (nie tylko w szeregu tercjowym), praktycznie za pomocą tych oznaczeń można określić każdy akord.

Należy pamiętać, że znaki przykluczowe określające daną tonację, nie mają wpływu na system pisowni akordów. Np. jeśli mamy tonację F-dur i będzie tam symbol akordu A9, to pomimo że nuta h jest obniżona bemolem przy kluczu, gramy akord z noną wielką, tj. a, cis, e, g, h, ponieważ nonę małą oznaczamy zawsze za pomocą osobnego znaku chromatycznego. Należy zwrócić uwagę, że w odróżnieniu od nony, septyma bez znaku oznacza interwał mały.

Rozróżnienie akordu durowego i molowego następuje zazwyczaj przez umieszczenie litery m, mi, mim lub - (minus) przy symbolu. Czasem spotyka się akordy durowe pisane dużą literą, a molowe małą.

System notacji akordów za pomocą symboli jest typowy dla jazzu. Jazzmanowi pozwala na dużą swobodę w realizacji harmonii, ale odtwórcy pozbawionemu inwencji stwarza groźbę ograniczenia się do paru schematycznych układów.

Dla gitarzysty jazzowego akord zapisany jako np. C7, będzie miał różne formy w zależności od kontekstu. A możliwości jest wiele: poczynając od stosowania różnych ilości głosów w akordzie, przewrotów, zdwojeń, dźwięków obcych, opóźnień, alteracji itp.

Gdy aranżerowi zależy na pewnym konkretnym układzie akordu, zapisze go wówczas nutami. Czasem, gdy wymagana jest tylko określona wysokość głosu najniższego lub najwyższego, notacja wygląda następująco:

(\frac{C}{G} \qquad \frac{A\flat}{G\flat} \qquad \frac{B\flat}{F})

Wiele akordów jest równoważnych enharmonicznie. Pomimo iż maja inną podstawę, wszystkie dźwięki powtarzają się w nich, np.:

Gm7♭5 i B♭m6 lub Gm6 i em7♭5

Akordy zmniejszone i zwiększone mają tyle równoważników enharmonicznych co dźwięków, np.:

Akord E+ (dźwięki e, c, a♭) jest równoważnikiem C+ i A♭+, akord D+ (d, b♭, g♭) - B♭+ i G♭+. Akord Cdim7 (c, e♭, g♭, a) równoważy się z E♭dim7, G♭dim7 oraz Adim7

Akordy równoważne enharmonicznie stwarzają pewne ułatwienie podczas realizowania harmonii. Należy się jednak posługiwać nimi z wielką ostrożnością. Trzeba pamiętać, że mają one różne podstawy i w związku z tym spełniają różne funkcje w przebiegu harmonicznym.

Gitara jest instrumentem, którego faktura różni się od np. fortepianu czy harfy. Wielogłosowe układy skupione są trudne lub niemożliwe do zagrania na gitarze i dlatego tworzy się układy bardziej rozległe np.:

Przy omawianiu symboli akordów, trzeba zaznaczyć, że istnieje wiele ich rodzajów. Akord E♭ można spotkać także pod postacią Es, C♯ pod Cis itp.