Istotą dobrej postawy z instrumentem jest umożliwienie właściwego psychicznego nastawienia gitarzysty. Chodzi o to, aby podchodził on do instrumentu bez rezerwy i wyraźnie czuł jego ciężar w stosunku do wagi swoich rak. Jest to niezbędne do właściwego operowania bezwładnością gitary. dłoni i palców, bez czego nie osiągnie się perfekcji w grze.
Dobry gitarzysta jest zespolony ze swoim instrumentem, a każdy ruch rąk związany jest z dźwiękiem. Grający nie powinien myśleć manualnie lecz dźwiękowo.
Wśród gitarzystów jazzowych istnieje wiele różnych metod gry i wiele różnych postaw z instrumentem. Nie wszystkie jednak, moim zdaniem, godne są polecenia. Zwłaszcza niektórzy muzycy bluesowi traktują instrument bardzo specyficznie, zgodnie może z wymogami tego gatunku muzycznego, ale zawężają tym potencjalne możliwości wykonywania innych gatunków jazzu.
Na ogół gitarzyści jazzowi nie przybierają pozycji właściwej dla gitary klasycznej. Jak wiadomo, zakłada ona lekkie skręcenie tułowia w lewo. Stosując tę pozycję z gitarami jazzowymi, które z reguły posiadają większe pudła rezonansowe, skręcenie tułowia musiałoby być znaczniejsze, a to usztywnia i powoduje zmęczenie.
| Niewymuszona, naturalna pozycja ciała, rozluźnione mięśnie, swoboda ruchów to najważniejsze cechy właściwej postawy. |
Instrument powinien być umieszczony tak, aby grający miał dobry dostęp do wszystkich pozycji na gryfie i do wszystkich strun bez zasadniczych zmian w postawie. Gitara nie powinna uciskać grającego, gdyż może to spowodować drętwienie przylegających części ciała lub ograniczenie oddechu.
Jest kilka postaw z gitarą, które uwzględniają powyższe, ogólne zasady. Można się o tym przekonać, oglądając najlepszych gitarzystów. Dowolność ta wynika z indywidualnego podejścia do instrumentu. Poza tym każdy człowiek jest zbudowany trochę inaczej - grubość kości, giętkość stawów i przegubów, proporcja długości rąk i tułowia - wszystko to jest ważne i trzeba na to zwrócić uwagę przy obieraniu właściwej pozycji. Różnice te mogą być minimalne lub zasadnicze, ale stosowanie jednej niezmiennej postawy dla wszystkich uważam za błędne. Każdy gitarzysta sam powinien znaleźć taki sposób trzymania instrumentu, jaki uważa za najlepszy.
Swobodę i duża dowolność postaw z instrumentem honorują nawet firmy gitarowe, produkując instrumenty prawo- i leworęczne.
Polecam tu metodę samodzielnego zdobywania umiejętności i będę ją preferował we wszystkich rozdziałach tej książki. Uważam bowiem, że muzyk, który nie ma żyłki samouka i nie rozwija jej w mądry sposób, nigdy nie zostanie jazzmanem.
Chciałbym jednak jeszcze raz zaznaczyć, że pewna swoboda w wyborze postawy z instrumentem nie może być powodem do lekceważenia problemu, bowiem opierać się na tym będą wszystkie dalsze umiejętności.
Moją propozycję, którą traktuję jako punkt wyjścia do dalszych problemów technicznych, ilustruje zdjęcie obok. W pozycji tej gitara ma to samo położenie względem grającego na siedząco i na stojąco. W pozycji siedzącej pasek powinien być lekko naprężony, nie utrzymując jednak całego ciężaru gitary. Uniwersalność tej pozycji uzyskana jest dzięki temu, że gitarzysta siedzi na tyle wysoko, aby było możliwe cofnięcie jego prawej nogi. Powoduje to pewne obniżenie korpusu gitary bez zmiany jej kąta nachylenia w pionie, a więc tak jak wtedy, gdy gitarzysta stoi.
Bez paska możliwa jest pozycja z założoną nogą na nogę, tak jak Herb Ellis. Można również oprzeć gitarę na prawej nodze. Jest to chyba jedna z najpopularniejszych pozycji, mimo że powoduje lekkie skręcenie tułowia w prawo.
Proponowana przeze mnie pozycja jest jednak dość kłopotliwa z uwagi na brak stołeczków o odpowiedniej wysokości. Wprawdzie można z powodzeniem wykorzystać stołki kontrabasowe, opierając nogi tak jak kontrabasiści ― lewą wyżej, prawą niżej, ale stołków tych też w sprzedaży nic ma, a także bywa, że brakuje ich w salach występów. Krzesła dla tej pozycji są mało przydatne, chyba że gitarzysta prawie uklęknie prawą nogą na podłodze.
Najlepszym rozwiązaniem byłoby sprawienie sobie specjalnego stołka do gitary.
Przy grze na gitarach akustycznych należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby instrument nie opierał się powierzchnią tylnej deki o grającego, lecz spoczywał tylną krawędzią pudła rezonansowego na udach. Górna krawędź pudła powinna lekko opierać się o klatkę piersiową gitarzysty. W omawianej pozycji kąt nachylenia szyjki od poziomu powinien wahać się w granicach 20-40 stopni.
Na zakończenie tego rozdziału chciałbym zaznaczyć, że mimo iż mój opis na razie nic nie mówi o ruchu, postawy z instrumentem nie powinno się traktować statycznie. Jest ona nierozerwalnie związana z grą, a więc ruchem i praktycznie rozpatrywanie jej w bezruchu mija się z celem. Muzyk dopiero podczas gry może korygować swoją postawę zgodnie z indywidualnymi wymaganiami.